Một nhóm các nhà thực vật học quốc tế (đứng đầu do nhà thực vật học Álvaro Pérez của Đại học Pontificia Católica del Ecuador và nhà thực vật học Tilo Henning đến từ Trung tâm Nghiên cứu Cảnh quan Nông nghiệp Leibniz (ZALF) ở Đức cùng các cộng sự, gần đây đã phát hiện ra hai loài thực vật ăn thịt mới ở vùng núi Andes cao phía nam Ecuador gần biên giới Peru. Cả hai loài được mô tả trong một nghiên cứu được công bố vào ngày 24 tháng 3 vừa qua trên tạp chí PhytoKeys.

Núi lửa Ilinizas dưới đầm phá Quilotoa trong dãy núi Andes ở Ecuador. Các nhà khoa học gần đây đã phát hiện ra hai loài thực vật ăn thịt mới ở vùng núi cao Andes hiểm trở.

Hai loài mới thuộc nhóm Butterworts (nhóm này có khoảng 115 loài thực vật có hoa có thể bắt và tiêu hóa côn trùng nhỏ bằng lá dính của chúng). Các loài cây ăn thịt thường sử dụng những động vật bắt được như một nguồn thức ăn bổ sung để bù đắp cho bất kỳ sự thiếu hụt dinh dưỡng nào trong đất nơi mà chúng đang phát triển. Việc ăn côn trùng mang lại cho những loài thực vật này lợi thế cạnh tranh so với các loài thực vật khác và giúp chúng phát triển mạnh trong những môi trường sống đầy thách thức như dãy núi Andes cao nhiệt đới.

Nhóm nghiên cứu đã tìm thấy loài Pinguicula jimburensis trên bờ của một đầm phá cao nguyên cao hơn 11.000 feet và loài Pinguicula obrophila trên một mặt đá gần như thẳng đứng cao hơn 9.000 feet, thuộc khu vực Amotape-Huancabamba (một khu vực có địa hình gồ ghề, khí hậu đa dạng và được biết đến với sự đa dạng sinh học đặc biệt do những điều kiện này). Khu vực Amotape-Huancabamba chiếm phần lớn phía nam Ecuador và phía bắc Peru.

Ảnh chụp một loài cây ăn thịt mới được phát hiện, Pinguicula obrophila

Henning cho biết: “Môi trường sống thích hợp của loài nhỏ và rải rác như thế nào thì thành phần loài cũng vậy. Cả hai loài mới này chỉ được biết đến từ một địa điểm duy nhất, nơi chỉ có vài chục cá thể thực vật xuất hiện trong mỗi trường hợp.”

Chỉ một quần thể với khoảng 15 cá thể trưởng thành được phát hiện khiến loài này khá dễ bị tổn thương dù sống ở khu vực biệt lập và khó tiếp cận. Theo nhóm nghiên cứu, sự phân bố hạn chế này là phổ biến ở khu vực Amotape-Huancabamba và có nhiều loài động thực vật mới đang chờ khám phá.

Ảnh chụp một loài cây ăn thịt mới được phát hiện, Pinguicula jimburensis

Việc phát hiện ra những loài mới này làm tăng gấp ba số lượng loài cây thuộc nhóm Butterworts được ghi nhận ở Ecuador và nhóm nghiên cứu tin rằng có nhiều loài mới đang chờ được khoa học chính thức công nhận, nhưng việc tìm ra chúng là một cuộc chạy đua với thời gian.

Các kết quả được trình bày trong nghiên cứu này cho thấy rằng việc đánh giá đa dạng sinh học Trung và Nam Mỹ còn lâu mới hoàn thiện. Ngay cả trong các nhóm nổi tiếng như cây ăn thịt, các đơn vị phân loại mới liên tục được phát hiện và mô tả, đặc biệt là từ các vùng sâu vùng xa có thể tiếp cận được trong quá trình phát triển đô thị không giới hạn. Điều này vừa đáng khích lệ vừa đáng lo ngại.

Họ cho rằng sự mở rộng đô thị không ngừng và sự phá hủy môi trường sống là mối đe dọa lớn đối với đa dạng sinh học nói chung, đặc biệt là đe dọa các môi trường sống vi mô mong manh như những loài thực vật này. Mặc dù các loài mới an toàn trước sự can thiệp của con người vì chúng phát triển trong các khu vực được bảo vệ, nhưng biến đổi khí hậu do con người gây ra đang ngày càng ảnh hưởng đến các loài thực vật ăn thịt và hệ sinh thái, đặc biệt là những nơi như vùng đất ngập nước trên núi dựa vào lượng mưa thường xuyên. Nhóm các nhà nghiên cứu cho rằng cần nhiều nghiên cứu hơn để tìm hiểu xem những loài thực vật hiếm này sẽ tiếp tục phát triển như thế nào khi khí hậu thay đổi.

Nguồn: Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam

Popular Science (https://www.popsci.com/environment/andes-mountains-carnivorous-plant/)